-
1 pod
Ⅰ praep. 1. (poniżej) under(neath), beneath, below- pod kredensem/parasolem under the sideboard/an umbrella- pod ziemią below (the) ground, under(neath) the ground- pod powierzchnią below a. under(neath) the surface- mieszkanie pode mną the flat below a. underneath mine- tunele pod centrum miasta tunnels under(neath) a. beneath the city centre- pod warstwą tynku beneath a layer of plaster- czuć piasek pod stopami to feel the sand under a. beneath one’s feet- zaglądałeś pod biurko? have you looked under the desk?- zginął pod kołami ciężarówki he died under the wheels of a lorry- jego córka wpadła pod samochód his daughter was run over a. hit by a car- włóż jakiś sweter pod płaszcz put a jumper on under your coat- na liście jego nazwisko było pod moim his name was underneath mine on the list- złożyć podpis pod petycją to sign a petition- pod jego piórem/pędzlem książk. in his rendition2. (obok, koło) at, by; (z nazwą geograficzną) near- pod drzwiami at a. by the door- pod ścianą by the wall- pod samym szczytem just below a. right beneath the summit- pod basztą/wzgórzem zamkowym at the foot of the tower/the castle hill- pod lasem at the edge of the forest- spotkajmy się pod kinem let’s meet outside the cinema- podwiózł mnie pod dom he drove me right home- podkradł się pod bramę he crept up to the gate- miejscowość pod Krakowem a place near Cracow- bitwa pod Waterloo the Battle of Waterloo- na lato wyjeżdżali zwykle pod Warszawę in the summer they usually stayed somewhere outside Warsaw3. (w kierunku przeciwnym do) against- pod wiatr against the wind- pod prąd against the current, upstream- płynąć pod prąd to go against the current także przen.- pod światło against the light- iść/patrzeć na coś pod słońce to walk/look at sth with the sun in one’s eyes- zrobić zdjęcie pod słońce to take a photo against the sun- pod górę uphill- ścieżka biegnąca pod górę an uphill path, a path going uphill4. (wskazujące na podporządkowanie) under- pod czyimś dowództwem/nadzorem under sb’s command/supervision- pod eskortą policji under police escort- państwo Franków pod rządami Karolingów the Frankish state under (the rule of) the Carolingians- tereny znajdujące się pod okupacją niemiecką areas under German occupation- pacjenci/uczniowie pod moją opieką patients/pupils in my care- córkę zostawili pod opieką babci they left their daughter in the care of her grandmother- przekazać projekt pod dyskusję to put forward a plan for discussion- poddać wniosek pod głosowanie to put a motion to the vote- mam pod sobą 20 pracowników I have 20 people under me- pod wiceministrem było pięciu dyrektorów there were five directors below the deputy minister5. (wskazujące na przyczynę, okoliczności) under- pod narkozą under a general anaesthetic- pod moją/jego nieobecność in my/his absence- pod (czyjąś) presją under pressure (from sb)- pod przymusem under duress książk. a. coercion- pod wpływem kogoś/czegoś under the influence of sb/sth- pod pretekstem ważnego spotkania under a. on the pretext of having an important meeting (to attend)- złamać się/ugiąć się pod ciężarem czegoś to break/buckle under the weight of sth także przen.- zeznawać pod przysięgą to testify under a. on GB oath- obiecał to zrobić pod słowem honoru he gave his word of honour that he would do it, he promised on his word of honour that he would do it- został aresztowany pod zarzutem kradzieży he was arrested on a theft charge a. on a charge of theft- nasze pozycje znalazły się pod silnym ostrzałem wroga our positions came under heavy enemy fire6. (wskazujące na konsekwencje) under- pod groźbą eksmisji under threat of eviction- pod karą grzywny under a. on penalty of a fine- pod karą śmierci on a. under pain of death, under a. on penalty of death- pod odpowiedzialnością karną under a. on penalty of law7. (z nazwą, tytułem) under- wiersz pod tytułem „Kot” a poem entitled ‘Cat’- operacja pod kryptonimem „Arka Noego” an operation code-named a. under the code name ‘Noah’s Ark’- kościół pod wezwaniem św. Augustyna a church dedicated to a. under the patronage of St Augustine- pod pseudonimem under a pseudonym- urodzić się pod znakiem Lwa/Raka to be born under the sign of Leo/Cancer- na liście figurowała pod nazwiskiem panieńskim she appeared on the list under her maiden name- co rozumiesz pod pojęciem feminizmu? what do you understand by the notion of feminism?8. (z adresem, numerem) at- muzeum mieści się pod numerem piątym the museum is located at number five- zanieś te bagaże pod ósemkę take this luggage to (room) number eight- więcej informacji uzyska pan pod numerem 913 you can find out more by ringing 913- zostaw dla mnie wiadomość pod tym numerem leave a message for me at this number9 (wskazujące na dopasowanie) kapelusz pod kolor płaszcza a hat to match the colour of the coat- musisz dobrać narzutę pod kolor zasłon you need to a. have to choose a bedspread to go with a. match (the colour of) the curtains- podkładać słowa pod melodię to put words to the music10 pot. (w stylu) in the style of, in imitation of- obrazy malowane pod Picassa pictures in the style a. in imitation of Picasso- napisał wypracowanie pod swoją polonistkę he wrote his essay the way his Polish teacher would like it11 (blisko) towards, toward US- pod wieczór towards the evening- pod koniec wieku/przedstawienia towards the end of the century/performance- mieć pod pięćdziesiątkę to be getting on for a. approaching fifty- temperatura dochodziła pod czterdziestkę pot. the temperature was approaching forty12 (z okazji) pot. to- wypijmy pod twoją czterdziestkę here’s to your fortieth birthday! pot.- pod nasze spotkanie! here’s to our little get-together! pot.- kieliszek wódki pod śledzika a glass of vodka to go with the herringⅡ pod- w wyrazach złożonych (niżej w hierarchii) sub-, under-- podtytuł subtitle- podsekretarz undersecretary* * *1. prep +instr1) ( poniżej) underpod wodą/ziemią — underwater/underground
pod spodem — below, underneath
2) ( obok) by3) ( w pobliżu) near4) ( dla wyrażenia przyczyny) under2. prep +accpod wpływem/przymusem — under the influence/pressure
1) ( kierunek) underpod wiatr/prąd — against the wind/stream
2) ( dla wyrażenia czasu)pod wieczór/koniec — towards the evening/end
3)pod warunkiem, że... — on condition (that)...; provided lub providing (that)...
książka pod tytułem... — a book entitled...
pod przysięgą — under lub on BRIT oath
pod karą/groźbą czegoś — on pain of/under threat of sth
* * *prep.+ Ins.1. (= poniżej) under; pod stołem under the table; pod ziemią underground; pod wodą underwater; pod spodem below, underneath; pod marynarką/płaszczem under one's jacket/coat; pod parasolem under the umbrella.2. (= tuż przy czymś) by; pod ścianą by the wall; pod drzwiami at the door; dom pod Londynem a house near London; bitwa pod Grunwaldem/Waterloo the battle of Tannenberg/Waterloo; pod ręką at hand; wszystkie potrzebne książki mam pod ręką all the books I need are at hand.3. ( w zwrotach wyrażających przyczynę) under; pod przymusem under pressure; pod wpływem czegoś under the influence of sth; pod naciskiem under duress; pod zarzutem czegoś on a charge of something; ugiąć się pod ciężarem czegoś be laden with sth, bend down under the load of sth; pod pretekstem czegoś under l. with the pretext of sth.4. (= pod nadzorem, opieką) under, in; pod czyimś przewodnictwem under the leadership of sb; pod kontrolą under control; pod czyimś kierunkiem under sb's supervision; pod czyimś dowództwem under sb's command; pod okiem wychowawcy under the tutor's supervision; statek pod polską banderą a ship under the Polish banner; urodzić się pod szczęśliwą gwiazdą be born under a lucky star.5. ( dla wyrażenia sankcji) under, on; pod groźbą czegoś under threat of sth; pod karą pozbawienia wolności under threat of imprisonment; zeznawać pod przysięgą testify on l. under the oath.6. ( w zwrotach wyrażających nazwy) kościół pod wezwaniem św. Tomasza St. Thomas Church, St. Thomas's Church, the Church of St. Thomas; powieść pod tytułem... novel entitled...; lepiej znana pod panieńskim nazwiskiem better known by her maiden name; piszę pod pseudonimem Kulis I write under the pen name of Kulis; kino pod nazwą Paladium Paladium movie-theater.7. ( w zwrotach wyrażających położenie) podpisać się pod listem/petycją sign a letter/petition; umieścić pieczęć pod umową stamp the contract/agreement.9. + Acc. ( w zwrotach wyrażających kierunek) under; pod stół under the table; pod prąd against the stream l. tide; pod wiatr against the wind; pod górę uphill; wpaść pod tramwaj/samochód/pociąg be hit by a streetcar/car/train, be run over by a streetcar/car/train.10. + Acc. (w zwrotach wyrażających czas, okoliczności) at, in; pod koniec lipca at the end of July; pod wieczór in the evening, towards (the) evening; pod twoją nieobecność in your absence; mężczyzna pod pięćdziesiątkę a man approaching l. nearing fifty.11. + Acc. ( w zwrotach wyrażających robienie czegoś na wzór czegoś) robić coś pod dyktando do what one is told by sb; dobrać zasłony pod kolor dywanu match the curtains with the carpet; malować pod kogoś paint for sb.12. + Acc. ( w innych zwrotach) oddać propozycję pod dyskusję submit the suggestion for discussion; wziąć coś pod rozwagę take sth into consideration; oddać projekt ustawy pod głosowanie submit the bill to a vote.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > pod
-
2 dobry
Ⅰ adj. grad. 1. (spełniający oczekiwania) [odpowiedź, pomysł, wzrok, słuch] good- radio nie działało, chociaż baterie były dobre the radio wasn’t working even though the batteries were still good- mieć dobre zdrowie a. cieszyć się dobrym zdrowiem to be healthy a. in good health- to dobry środek na przeziębienie it’s a good remedy for colds- pochodzić z dobrej rodziny a. z dobrego domu to come from a good family- dobre dziecko a good a. well-behaved child- dobre maniery a. obyczaje good manners- liczą się dobre maniery good manners count- ze względu na dobre obyczaje sprawie nie nadano rozgłosu to spare (any) embarrassment the case was hushed up- w dobrym stylu in good style- przynoszenie gospodyni kwiatów wciąż jest w dobrym stylu a. tonie it’s still good form to give the hostess flowers- dobry gust a. smak good taste- w dobrym guście [ubiór, makijaż, wnętrze] in good taste- zmierzać ku dobremu to be going a. heading in the right direction- wszystkiego dobrego all the best- wszystkiego najlepszego best wishes- wszystkiego najlepszego z okazji a. w dniu urodzin Happy Birthday!- wszystkiego dobrego/najlepszego z okazji świąt (Bożego Narodzenia) Merry a. Happy Christmas!- wszystkiego dobrego/najlepszego z okazji Nowego Roku Happy New Year!2. (korzystny) good- surowe warzywa i owoce są dobre dla zdrowia raw fruit and vegetables are good for your health- zrobić coś dobrego dla kogoś to do sb a good turn- zmiana na lepsze a change for the better- zmienić się na lepsze to change for the better- nie martw się, teraz wszystko zmieni się na lepsze don’t worry, everything will get better a. improve from now on- wyjść komuś/czemuś na dobre to do sb/sth good- nie okazywał strachu, co zwykle wychodziło mu na dobre he never showed any fear, which usually paid off- zmiana pracy nie wyszła mu na dobre changing jobs didn’t do him any good- nic dobrego z tego nie wyjdzie a. nie będzie no good will come (out) of it- nie wróżyć nic dobrego to not augur well- mina ojca nie wróżyła nic dobrego the expression on father’s face didn’t augur well- nie wróżył sobie nic dobrego po tej rozmowie he didn’t expect anything good to come out of the talk- w najlepszym razie a. wypadku at best3. (wysokiej jakości) [książka, uczelnia, samochód] good;- wełna/drewno w dobrym/najlepszym gatunku the good/best quality wool/timber- dobry gatunek wina good wine4. (odpowiedni) good, suitable- to nie jest dobry/najlepszy moment it’s not a good time/the most suitable moment- jest teraz dobry czas na żniwa this is a good time for the harvest- każdy pretekst jest dobry any excuse will do- może to będzie dobre zamiast młotka? maybe this will do instead of a hammer?5. (optymistyczny) [wiadomość, nastrój, humor] good- gorączka spadła, to dobry znak his/her temperature’s gone down, that’s a good sign6. (życzliwy) [osoba, uczynki] good, kind- dobre chęci a. zamiary good intentions- mimo najlepszych chęci, nie udało mi się tego zrobić try as I might, I couldn’t do it- mieć dobre serce to be kind-hearted- był dobry dla zwierząt he was good to animals- bądź tak dobry i podaj mi książkę would you (be so kind as to) pass me that book?- zasługiwać na lepsze traktowanie to deserve better (treatment)- dobrym traktowaniem zdobędziesz ich zaufanie you’ll gain their confidence by treating them well- radzę ci po dobremu – oddaj pieniądze I’m telling you for your own good – give back the money7. (intratny) [zawód, interes] good- poszukać sobie lepszego fachu to look for a better trade a. profession8. (kompetentny) good- dobry lekarz/nauczyciel a good doctor/teacher- być dobrym z francuskiego to be good at French- być lepszym z matematyki niż z historii to be better at maths than history- być dobrym w tenisie/siatkówce to be good at tennis/volleyball- być dobrym w swoim fachu to be good at one’s job a. trade9. (bliski) [przyjaciel, kolega] good, old 10. (pozytywny) [opinia, wrażenie] good- dobre oceny good marks- cieszyć się dobrą sławą to have a good reputation- przedstawić a. ukazać kogoś/coś w dobrym/w najlepszym świetle to show a. present sb/sth in the best light- znać swoje dobre strony to know one’s strengths- dać się poznać od dobrej/najlepszej strony to reveal a. show one’s good side/one’s finest qualities- ta tenisistka ma dobre notowania this tennis player has a high rating11. (smaczny) good, tasty- mam ochotę na coś dobrego I feel like something (really) tasty12. Szkol. good mark GB, good grade US- ocena dobra/bardzo dobra B/A- dyplom z oceną bardzo dobrą a first class degreeⅡ adj. pot. (znaczny) good- czekał na nią dobrą godzinę he waited for her for a good hour- schudł dobre pięć kilo he’s lost a good five kilos- świat nie dzieli się na dobrych i złych the world isn’t just made up of the good and the bad- tłumaczyć komuś coś jak komu dobremu pot. to explain sth to sb very patiently- tłumaczyłam jak komu dobremu, a on swoje I explained to him as best (as) I could, but it was no use a. it didn’t make any differenceⅣ m inanim. Szkol., Uniw. grade B- bardzo dobry Szkol. grade AⅤ lepszy adj. comp. pot. 1. iron. szlachetnymi trunkami częstował tylko lepszych gości he only served selected guests the choice wines- obraca się teraz w lepszym towarzystwie he keeps better company nowadays2. pejor. (niezły) quite- lepszy z niego cwaniak he’s a real sly one a. real crafty bugger pot.Ⅵ na dobre adv. [osiąść, wyprowadzić się] for good- zakochał się w niej na dobre he really fell for her- zachmurzyło się a. niebo zachmurzyło się na dobre it’s really clouded over- rozpadało się na dobre it’s really coming downⅦ w najlepsze adv. oblivious to everything- zacząć się bawić w najlepsze to get into the swing of things- kłamać w najlepsze to lie through one’s teethⅧ dobra inter. pot. dobra, dobra okay, okay- dobra, dobra, nie wciskaj kitu yeah, yeah, tell it to the marines pot.- dobra nasza a. dobra jest good for us■ na dobre i na złe Relig. for better and for worse- być z kimś na dobre i na złe to stick with sb through thick and thin- dobre a. dobry sobie! iron. that’s a good one, I like that!- dość tego dobrego! pot. that’s enough (of that)- nic dobrego good-for-nothing- iść a. walczyć z kimś o lepsze to compete a. vie with sb- być w najlepszych rękach to be well looked after- dobremu wszędzie dobrze przysł. a good man is always a happy man- wszystko dobre, co się dobrze kończy przysł. all’s well that ends well przysł.* * *1. comp; lepszy; adjgood; ( uprzejmy) good, kindprzedstawić ( perf) kogoś/coś w dobrym świetle — to show sb/sth in a favourable (BRIT) lub favorable (US) light
2. mdobra! — pot O.K.!
( ocena) ≈B* * *a.1. (= wysokiej jakości, prawidłowy, pozytywny, sprawny, smaczny, skuteczny, korzystny) good; (= uprzejmy) good, kind ( dla kogoś to sb).2. dobra godzina a good hour, the better part of an hour, at least an hour; nie było go dobrą godzinę he was out for at least an hour.3. ( w zwrotach grzecznościowych) bądź tak dobry i... be so good l. kind and..., be a dear and...; dzień dobry! good morning!; dobry wieczór! good evening!; (życzę ci) wszystkiego dobrego l. najlepszego (I wish you) all the best.4. ( w innych zwrotach) brać l. przyjmować coś za dobrą monetę take sth at face value; być dobrej myśli hope for the best; (być) na dobrej drodze (do czegoś) (be) on the royal road (to sth); być pod dobrą opieką be in good hands, be well taken care of; być z kimś w dobrej komitywie be well in with sb; (być) w dobrych rękach (be) in safe hands; dać komuś dobrą nauczkę teach sb a lesson; dobra opinia good opinion, reputability; dobra partia ( do małżeństwa) good catch; dobra robota fine job; dobra strona good point, strength, advantage ( czegoś of sth); dobra wola goodwill; dobra wróżba good l. happy omen, good sign; dobra wróżka fairy godmother; dobre imię good name, reputability, respectability; dobre maniery l. obyczaje good l. proper manners, social graces; dobry humor l. nastrój good humor, good l. high spirits; dobry interes good deal; dobry obyczaj good custom; dobry omen good l. happy omen; dobry znak good sign; Dobry Pasterz rel. the Good Shepherd; dobrymi chęciami piekło wybrukowane the road to hell is paved with good intentions; dostać dobrą nauczkę learn a lesson; dostać się w dobre ręce end up in good hands; gest dobrej woli goodwill gesture; mieć dobrą prasę have a good press; mieć/utrzymywać dobrą kondycję be/keep l. stay fit, be/keep l. stay in good shape; mieć dobre oko (do czegoś) have a good eye (for sth); mieć dobre oczy have good l. strong eyes; mieć dobrego nosa (do czegoś) have a good nose (for sth); na dobrą sprawę come to think of it, in fact; na dobre for good; na dobre i na złe for better or (for) worse; na frasunek dobry trunek przest. today's wine I drink today, tomorrow's sorrow I bear tomorrow; he that loves wine wants no woes; nic dobrego (z tego nie wyjdzie l. będzie) nothing good (will come out of this); przedstawiać kogoś/coś w dobrym świetle show sb/sth in a good l. favorable light; stare dobre czasy good old days; urodzić się pod dobrą gwiazdą be born under a lucky star; w dobrej wierze in good faith; wykazać się dobrą wolą show goodwill; zrobić dobre wrażenie make a good impression.miThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > dobry
-
3 na
praep. 1. (wskazuje na kontakt z powierzchnią) [znajdować się] on- na stole/kanapie/krześle on the table/sofa/chair- na ścianie/drzwiach on the wall/door- na Ziemi/Księżycu on the Earth/Moon- na niebie in the sky- na jeziorze/rzece on the lake/river- na morzu at sea- na zdjęciu/obrazie (jako temat) in a photo/picture- na środku czegoś in the middle a. centre of sth- na początku/końcu czegoś at the beginning/end of sth- rana na nodze a wound on a a. in the leg- mieć na sobie marynarkę/płaszcz to be wearing a jacket/coat- nosiła pierścionek na małym palcu, a na szyi korale she had a ring on her little finger and beads (a)round her neck- włóż płaszcz na sweter put your coat on over your sweater2. (wskazuje na pomieszczenie, miejsce) at, in- na stadionie at the stadium- na korytarzu in the corridor- na ulicy in the street, outside- na ulicy Klonowej in a. on Klonowa Street- na dworcu/przystanku autobusowym at the station/bus stop- na staromiejskim rynku in the Old Town marketplace- na wschodzie/południu in the East/South- na Bliskim Wschodzie in the Middle East- na Ukrainie/Węgrzech in (the) Ukraine/in Hungary- na Śląsku/Mazowszu in Silesia/Mazovia- na wyspie/Borneo on an island/in Borneo- na wsi in the country- na uniwersytecie at (the) university/in the university- na wykładzie/przedstawieniu at a lecture/performance- na górze/dole (wysokość) at the top/bottom; (w budynku) upstairs/downstairs3. (wskazuje na kierunek) [pójść, prowadzić] to- na plażę/bagna to the beach/marshes- na stację/salę operacyjną to the station/the operating theatre- na Łotwę/Pomorze to Latvia/Pomerania- na Sycylię/Krym to Sicily/the Crimea- wyprawa na Mount Everest an expedition to Mount Everest- wspinać się na Giewont to climb Giewont- robotnicy wylegli na ulice workers took to the streets- dostał się na uniwersytet/prawo he entered university a. was admitted to university/he entered the law department- poszła na zebranie/koncert she went to a meeting/concert- iść/skręcać na północ/wschód to go/turn north/east- okna wychodzą na południe/na ogród the windows face south/look onto the garden- na północ/wschód od czegoś to the north/east of sth- na górę/dół (wyżej/niżej) up/down; (w budynku) upstairs/downstairs- patrzeć na kogoś to look at sb- postawić wazon na stół a. na stole to put a vase on the table- ładować meble na ciężarówkę to load furniture onto a lorry- przenosić się z miejsca na miejsce to move from place to place4. (wskazuje na odcinek czasu) for- wyjechać na tydzień/dwa dni to go away for a week/two days- na krótko for a bit a. a short while- na zawsze forever, for ever- muszę was na chwilę zostawić I’ll have to leave you for a moment- ptaki odleciały na zimę the birds have flown off for the winter- na pół godziny przed odlotem samolotu half an hour before the plane’s departure5. (wskazuje na termin) przygotuję ten referat na środę I’ll prepare the paper for Wednesday- miałeś zrobić tłumaczenie na wczoraj you were supposed to finish the translation by yesterday- przesuńmy zebranie na jutro let’s postpone the meeting till tomorrow- masz przyjść na drugą/lunch you must come at two/for lunch- jestem z nim umówiony na siedemnastą/na piątego stycznia I’m seeing him at 5 p.m./on January the fifth6. (wskazuje na okazję) for- na tę okazję for the occasion- sukienka na specjalne okazje a dress for special occasions- zjeść coś na śniadanie/lunch to have a. eat sth for breakfast/lunch- kupić komuś prezent na urodziny to buy sb a present for his/her birthday- zaprosić kogoś na imieniny/wigilię to invite sb to one’s name day party/for Christmas Eve- pójść na wesele/pogrzeb to go to a wedding/funeral- pocałować/pomachać komuś na pożegnanie to kiss/wave sb goodbye7. (z nazwami środków lokomocji) na nartach/rowerze on skis/on a bike- policjanci na koniach policemen on horseback- jechać na rowerze to cycle, to ride a bike- latać na lotni to go hang-gliding- jeździć na łyżwach/wrotkach to skate a. go skating/to (roller) skate a. go (roller) skating- chodzić/stać na rękach to walk/stand on one’s hands- skakać na jednej nodze to hop on one foot- zjechał na nartach ze zbocza he skied down the slope- dziecko poruszało się na pupie po całym pokoju the baby shuffled around the room on his/her bottom8. (wskazujące na podporę) on- stolik na kółkach a table on a. with wheels- pantofle na wysokim obcasie highheeled shoes- pantofle na płaskim obcasie low-heeled shoes, flats US- fotel/konik na biegunach a rocking chair/horse- spodnie na szelkach/pasku trousers with braces/with a belt- prowadzić psa na smyczy to lead a dog on a leash- leżeć na brzuchu/plecach to lie on one’s stomach/back- oprzeć się na łokciu/na lasce to lean on one’s elbow/a cane9. (z nazwami narzędzi, urządzeń, instrumentów) on- na komputerze/kalkulatorze on a computer/calculator- pisać na maszynie to type, to write on a typewriter- uszyć sukienkę na maszynie to machine(-sew) a dress- grać na skrzypcach/fortepianie to play (on) the violin/piano- zagrać jakąś melodię na skrzypcach/fortepianie to play a tune on the violin/piano- robić na drutach to knit10. (wskazuje na sposób) pranie na sucho dry-cleaning- jajka na twardo/miękko hard-boiled/soft-boiled eggs- usmażyć coś na maśle/oleju to fry sth in butter/oil- ten rosół jest na wołowinie, nie na kurczaku this is beef broth, not chicken broth- nalewka na wiśniach cherry brandy- sprzedawać coś na sztuki/tuziny to sell sth by the piece/dozen- kupić coś na raty to pay for sth by a. in instalments- pomalować coś na niebiesko/zielono to paint sth blue/green- ubierać się na biało/czarno to dress in white/black- „podawać na zimno/gorąco” ‘serve cold/hot’- (ona) uczy się na piątki she always gets top marks11. (wskazuje na przeznaczenie) for- mięso na befsztyki/zupę meat for steak/soup- butelka na mleko a milk bottle- materiał na sukienkę dress material- stojak na buty a shoe rack- syrop na kaszel cough syrup- koncert na skrzypce i fortepian a concerto for violin and piano- dom na sprzedaż a house for sale- sztućce/stół na cztery osoby cutlery/a table for four (people)- brała krople na serce she took drops for her heart- nie mam już miejsca na książki I don’t have any more room for books- na dokończenie tego mieliśmy tylko dwie godziny we only had two hours to finish it- nie trać czasu na głupstwa don’t waste time on trifles- brakuje pieniędzy na zasiłki there’s a shortage of money for benefits12. (wskazuje na cel) for- zabrali go do szpitala na operację they took him to hospital for an operation- poszedł na egzamin he went to take a. went off for his exam- idę do znajomych na brydża I’m going to my friends to play (some) bridge a. for a game of bridge- umówmy się na piwo let’s meet for a beer- muszę pójść na zakupy I have to do some a. go shopping- na co chcesz pójść (do kina)? what (film) would you like to see?- wybrać się na grzyby/ryby to go mushroom picking/fishing- skoczył do wody jemu/jej na ratunek he jumped into the water to save him/her13. (wskazuje na skutek) to, into- podarł spodnie na strzępy he tore his trousers to shreds- wazon rozbił się na kawałki the vase smashed to pieces- porąbał drewno na kawałki he chopped the wood into pieces- pokrój mięso na plastry/kawałki cut the meat into slices/chunks- gips strwardniał na kamień the plaster set as hard as rock- przerobiła sukienkę na spódnicę she turned the dress into a skirt- przebudowali piwnicę na sklep they converted the cellar into a shop- rodzice wychowali go na uczciwego człowieka his parents brought him up to be an honest man14. (wskazuje na przyczynę) at- na czyjąś prośbę/zaproszenie at sb’s request/invitation- na czyjś rozkaz at sb’s order- na widok kogoś/czegoś at the sight of sb/sth- na dźwięk dzwonka wyskoczył z wanny at the sound of the bell he jumped out of the bath- na myśl o tym zrobiło mu się słabo he felt faint at the (very) thought of it- śledztwo rozpoczęto na wniosek poszkodowanego the investigation was opened at the request of the injured party- na nasz apel zgłosiło się wielu ochotników many volunteers responded to our appeal- oskarżeni utrzymują, że strzelali na rozkaz the accused claim that they were ordered to shoot- chorować na grypę to be ill with flu- przystanek na żądanie a request stop GB, a flagstop US15. (w pomiarach, obliczeniach) 100 kilometrów na godzinę a hundred kilometres per a. an hour- dwa razy na tydzień/rok twice a week/year- jeden student na dziesięciu one student in ten a. out of ten- na jedno miejsce było sześciu kandydatów there were six candidates per place- bieg na 100 metrów the 100 metres sprint- głęboki/długi na sześć metrów six metres deep/long- drzwi były otwarte na całą szerokość the door was wide open- podszedłem do niego na odległość kilku kroków I came to within several steps of him- poziom wody podniósł się na wysokość pierwszego piętra the level of the water rose up to the first floor- jak na swoje lata, jest w doskonałej formie he’s in excellent form for his years- jak na emeryta, ma spore dochody for a pensioner he has quite a large income- pomidory, jak na krajowe, są znakomite for Polish tomatoes they’re delicious- suma, jak na owe czasy, ogromna a huge sum for a. in those days a. times- na ówczesne warunki (for) the way things were at the time; for the conditions prevailing at that time książk.- na co? what for?- na co ci ołówek? what do you need a pencil for?- i na co wam to było? what did you have to do that for?* * *prep(+acc) ( kierunek) tona plażę/wieś — to the beach/country
na Węgry/Kubę — to Hungary/Cuba
wchodzić (wejść perf) na drzewo — to climb a tree
na zachód/północ — west/north, westward(s)/northward(s)
wpadać (wpaść perf) na kogoś — to bump into sb ( okres)
na 5 minut przed na — +loc five minutes before... ( termin)
na czwartą — ( zrobić coś) by four (o'clock); ( przyjść) at four (o'clock) ( okazja)
na sztuki/tuziny — by the piece/the dozen
na raty — on hire purchase (BRIT) lub installments (US)
na czyjąś prośbę/zaproszenie — at sb's request/invitation
na czyjś sygnał/życzenie — on sb's signal/wish
chory na grypę — ill lub sick (US) with flu ( miara)
dwa razy na tydzień — twice a lub per week
jeden na dziesięć — one in ten, one out of ten
malować (pomalować perf) coś na biało — to paint sth white ( przeznaczenie)
kosz na śmieci — dustbin (BRIT), garbage can (US)
jechać na wakacje/wycieczkę — to go on holiday/a trip
iść na wykład/koncert — to go to a lecture/concert ( z przysłówkami)
* * *naprep.+ Loc.1. ( miejsce) on, at, in ( często nie tłumaczony jako przyimek); na stole on the table; na ścianie on the wall; na górze/na dole up/down; at the top/bottom ( czegoś of sth); (= na piętrze/na parterze) upstairs/downstairs; na ulicy on the street; Br. in the street; na Siódmej Ulicy on Seventh Street; Br. in Seventh Street; na Pennsylvania Avenue pod numerem 10 Br. at 10 Pennsylvania Avenue; na Alasce/Litwie in Alaska/Lithuania; na deszczu (out) in the rain; na dworze (= na zewnątrz) outside, outdoors; na koniu on a horse, on horseback; na korytarzu in the corridor; na palcu/głowie on one's finger/head; mieć mnóstwo spraw na głowie przen. have a lot on one's mind l. shoulders; na początku/końcu czegoś at the beginning/end of sth; na polu in the field; na uniwersytecie/poczcie at the university/post office; na zachodzie in the west.3. (= podczas) at, during, on; na zebraniu/koncercie at a meeting/concert; na wakacjach on vacation; Br. on holiday; na wycieczce on a trip l. excursion; spędzać czas na czytaniu spend one's time reading.4. ( środek lokomocji) on; jechać na koniu ride (on) a horse; jeździć na nartach ski, go skiing; jeździć na rowerze ride (on) a bicycle, ride a bike.5. ( ruch lub pozycja ciała) on; chodzić na rękach walk on one's hands; leżeć na boku lie on one's side; na nogach (t. przen. = w dobrej kondycji) on one's feet.6. ( instrument) on; grać na skrzypcach/fortepianie play the violin/piano; grać melodię na fortepianie play a tune on the piano.8. ( precyzowanie znaczenia rzeczownika) buty na wysokich obcasach high-heeled shoes; ciasto na drożdżach yeast dough; nalewka na wiśniach cherry liqueur; koń na biegunach rocking horse.9. (po czasownikach l. przymiotnikach) oszczędzać na czymś economize on sth; wprawiać się na czymś cut one's teeth on sth; wychowany na czymś brought up l. raised on sth.prep.+ Acc.1. (kierunek l. cel) to, toward(s), on, upon ( często nie tłumaczony jako przyimek); na Alaskę/Litwę to Alaska/Lithuania; na stolicę (o celu marszu, operacji wojskowej) toward l. on the capital; na górę/na dół up/down; ( po schodach) upstairs/downstairs; na pocztę/dworzec kolejowy to the post office/railroad station; na ulicę (out) into the street; na zachód west, westward(s); wyjść na ulicę (euf. = zacząć uprawiać prostytucję) go on the streets.2. (po czasownikach l. przymiotnikach) chory na głowę (pot. = szalony) sick in the head, brainsick; chorować l. cierpieć na coś suffer from sth; cieszyć się na coś look forward to sth; krzyczeć na kogoś shout at sb; patrzeć na kogoś/coś look at sb/sth; zanosi się na deszcz it's going to rain; zły na kogoś/coś angry at/with sb/sth.5. (termin, wyznaczony czas) (dokładnie) na czas (right) on time; obiad będzie na piątą dinner will be (ready) at five; umówić się na środę agree to meet on Wednesday, schedule an appointment for Wednesday; wracam na Wielkanoc I'll be back l. returning for Easter; zrobię to na jutro I'll do it for tomorrow.7. ( przeznaczenie) kosz na śmieci waste-paper basket; materiał na sukienkę dress material; koncert na fortepian muz. piano concerto; skrzynka na listy mailbox; Br. letter-box.8. ( sposób) with, by; walczyć na miecze fight with swords; kupować na raty buy on installments; kupować/sprzedawać na sztuki buy/sell by the piece.9. ( miara) 100 kilometrów na godzinę a hundred kilometers an hour/per hour; szeroki na dwa metry two meters wide; raz na rok once a year.10. (przyczyna, bodziec) on, upon, at, to; co ty na to? what do you say?, what would you say to that?; na żądanie on demand; na czyjąś prośbę/czyjś rozkaz on l. at sb's request/order; na widok kogoś/czegoś at the sight of sb/sth; na wieść o wypadku upon the news of the accident; odpowiedzieć na pytanie answer a question.11. ( podział) into, in; drzeć coś na kawałki tear sth into l. to pieces; dzielenie włosa na czworo przen. hair-splitting; dzielić/łamać/składać coś na pół divide/break/fold sth in half.14. ( cel) to, for, into; być przyjętym na (Uniwersytet) Yale be accepted at l. by Yale (University); dostać się na wydział chemii get into the chemistry department; iść na przyjęcie/zebranie go to a party/meeting; iść na ryby go fishing; iść na spacer go for a walk; jechać na wycieczkę go on an excursion; wyskoczyć na miasto go out, go into town.15. ( w utarych zwrotach) na dobitkę to crown it all, to top it (all) off, on top of all that; na domiar złego to make matters worse; na przykład for example, for instance; jak na złość ironically; na zakończenie finally; na złamanie karku at breakneck speed l. pace, helter-skelter.16. ( w równoważnikach zdań) na pomoc! help!; na koń! mount up!; na zdrowie! ( toast) cheers!; ( odpowiedź na kichnięcie) bless you!prep.z przysłówkami, przymiotnikami i wyrazami nieodmiennymi3. ( sposób) na czczo on an empty stomach; na leżąco lying (down), reclining, prone; jajko na twardo hard-boiled egg; na wznak on the back.4. ( relacje przestrzenne) na zewnątrz (czegoś) outside (sth); na wprost (straight) on l. ahead; (= naprzeciw) opposite; na zachód/lewo ( o położeniu) to the west/left ( od czegoś of sth).5. ( w utartych zwrotach) wszystko na nic/na próżno (it's) all for nothing/in vain.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > na
-
4 przepraszać
impf ⇒ przeprosić* * *-am, -asz, przeprosić; perf; vtprzepraszać (kogoś/za coś) — to apologize (to sb/for sth)
przepraszam, która (jest) godzina? — excuse me, what's the time?
przepraszam, że przeszkadzam — sorry to disturb you
* * *ipf.przeprosić pf.1. (= wyrażać winę) apologize ( kogoś za coś to sb for sth); publicznie przeprosić za coś apologize in public for sth; nawet mnie nie przeprosił he didn't even say he was sorry, he didn't even apologize; chciałbym przeprosić państwa za wszelkie niewygody I'd like to apologize for any inconvenience; przeproś! say you're sorry!, apologize!2. przepraszam! (w zwrotach grzecznościowych: przeciskając się, zwracając uwagę, wtrącając się) excuse me; przepraszam, czy mogę przejść excuse me, could I just slip through; przepraszam, która godzina? excuse me, what's the time?; przepraszam, czy pan profesor Kowalski? excuse me, are you Professor Kowalski?; przepraszam, czy to pan profesor Kowalski? excuse me, is this Professor Kowalski?; przepraszam, muszę otworzyć drzwi excuse me, I'm trying to open the door.3. przepraszam! (w zwrotach grzecznościowych: gdy zrobiliśmy coś złego) (I'm) sorry; najmocniej przepraszam I'm really (very) sorry; przepraszam za spóźnienie I'm sorry I'm late; przepraszam, że przeszkadzam sorry to interrupt.4. przepraszam! ( z oburzeniem) excuse me!; o, przepraszam, to nie moja wina well, that's hardly my fault.5. przepraszam! ( korygując przejęzyczenie) I mean, rather; wyjedziemy o ósmej nie, przepraszam, o dziewiątej we'll leave at eight, I mean nine; we'll leave at eight, nine, rather.6. (= przerywać) interrupt; czy mogę przeprosić na chwileczkę? could I interrupt for a second?7. (= opuścić) leave; na chwilę państwa przeproszę (you must) excuse me for a second, I'm afraid I'll have to leave for a little while.ipf.przeprosić się pf. make up ( z kimś with sb); przeprosić się z czymś żart. (have to) use sth after all.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > przepraszać
-
5 kochan|y
Ⅰ pp kochać Ⅱ adj. 1. (drogi) [mąż, żona, dzieci] darling, beloved- prezent dla kochanej osoby a gift for a beloved a. dearly loved person- dzieciaki są takie kochane! the kids are so sweet!- dziękuję, jesteś kochany thank you, you are a darling- mój kochany stary samochód my dear old car2. (w poufałych zwrotach) dear- kochana Mamo! (w liście) Dear Mum,...- idzie nasz kochany pan Nowak! here comes our dear a. beloved Mr. Nowak!- nie mam czasu, kochana pani I have no time, dear a. my dear (lady) pot.Ⅲ kochan|y m, kochana f 1. (ukochany, ukochana) sweetheart 2. (w poufałych zwrotach) chodźmy, moi kochani let’s go, my dears- kochana, ty lepiej uważaj you’d better watch out, dearie pot.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > kochan|y
-
6 brać
impf wziąć* * *1. (biorę, bierzesz); perf; wziąć; vtto take; ( wynagrodzenie) to receive; ( kąpiel) to take, to have; ( przykład) to follow, to copy; ( posadę) to take, to assume; ( obowiązek) to take on2. vi( o rybie) to bitebierze mnie ochota na... — I feel like...
brać (wziąć perf) coś do siebie — to take sth personally
brać (wziąć perf) coś dosłownie/poważnie — to take sth literally/seriously
brać (wziąć perf) kogoś za kogoś innego — to take sb for sb else
* * *I.brać1ipf.1. (= chwytać) take, pick up; brać coś od kogoś take sth from sb; brać coś palcami/widelcem pick sth up with one's fingers/with a fork; brać kogoś za rękę take sb by the hand; brać kogoś w ramiona take sb in one's arms; embrace sb; brać kogoś/coś na kolana place sb/sth on one's lap; weź dwa jajka i cztery łyżki cukru take two eggs and four spoonfuls of sugar; brać coś garściami take handfuls of sth; brać coś po kawałku take sth bit by bit; brać coś do kieszeni put sth in one's pocket; biorę cię za słowo I'll take you at your word; I'll hold you to your promise; brać coś na warsztat pot. start working on sth.2. (= zabierać z sobą) take (out); brać kogoś na obiad take sb out for dinner; brać psa na spacer take the dog for a walk.3. (= przyjmować na siebie) take (on), assume, accept; brać na siebie odpowiedzialność take l. assume responsibility (za kogoś/coś for sb/sth); brać coś na swoje barki l. ramiona przen. take sth on one's shoulders; brać coś na swoje sumienie feel responsible for sth.4. (= podejmować) take up, accept; brać pracę w supermarkecie take up a job in a supermarket.5. (= przyjmować, dostawać) take, receive, get; brać łapówki take bribes; brać pensję receive a salary; ile bierzesz miesięcznie? how much do you get a month?6. (= nabywać) purchase, buy; brać coś na kredyt/na raty buy sth on credit/on an installment plan; biorę tę książkę I'll take this book.7. (= wynajmować) take; brać w dzierżawę rent, lease; brać taksówkę take a taxi; brać pokój z widokiem na morze take a room with a view of the sea.8. (= zdobywać siłą) take, capture, seize; brać zakładników/jeńców take hostages/prisoners; brać kogoś do niewoli take sb into captivity; take sb prisoner; brać kogoś w karby bring sb under control; brać kogoś w dwa ognie take sb from two sides; brać miasto siłą capture l. seize a town; brać kogoś na lep l. na plewy take sb for a ride.9. (= kochać się z) make love to (sb); take (sb); brał ją podczas przechadzek he took her during walks; brać kogoś siłą rape sb.10. (= ogarniać) bierze mnie ciekawość I'm getting curious; strach mnie bierze I'm getting scared; bierze mnie znużenie I'm getting tired; litość bierze, kiedy się na to patrzy it's a pitiful sight.11. (= wykorzystywać jako źródło) take; brać przykład l. wzór z kogoś/czegoś take sb/sth as an example; brać pomysł z głowy come up with an idea; brać źródło l. początek originate.12. (= zatrudniać, przyjmować) take (on), hire; brać gosposię hire a housekeeper; brać sobie pomocnika take an assistant; brać kogoś za żonę/męża take sb for one's (wedded) wife/husband.13. (= przezwyciężać, pokonywać) take; brać zakręt zbyt ostro take a corner too fast; brać biegacza na ostatniej prostej overtake a runner on the final staightaway; koń bezbłędnie bierze przeszkody the horse takes fences faultlessly.14. (= stosować dla zdrowia l. higieny) take; brać środki przeciwbólowe take painkillers; brać kąpiel/prysznic take a bath/a shower.15. (uderzenie, atak) take, get, receive; brać baty/lanie get a whipping/a spanking; brać w skórę take a licking l. beating; brać za swoje be rewarded according to one's deserts; moje plany biorą w łeb my plans are coming to nothing.16. (= uważać, poczytywać) take; brać coś za żart take sth as a joke; brać coś dosłownie/poważnie take sth literally/seriously; brać coś za punkt honoru take sth as a point of honor; brać coś do siebie take sth personally; za kogo mnie bierzesz? what do you take me for?; brać coś za dobrą monetę take sth at face value; biorą mnie często za mojego brata I'm often mistaken for my brother.17. ( o rybie) bite, take (the bait).18. ( w różnych utartych zwrotach) brać kurs na Nowy Jork set a course for New York; brać miarę take measurements; brać górę get the upper hand ( nad kimś over sb); brać rozpęd gain speed; brać odwet take revenge (na kimś/czymś on l. upon sb/sth); brać czyjąś stronę take sb's side; brać udział take part; be involved; participate ( w czymś in sth); brać ślub get married; brać coś na rozum pot. think sth through; brać pod uwagę l. pod rozwagę l. w rachubę take sth into consideration; brać coś do serca take sth to heart; brać nogi za pas take to one's heels; mróz bierze it's beginning to freeze; brać kogoś do galopu pot. spur sb on; get sb into (high) gear; diabli mnie biorą pot. it burns me up.II.brać2f.brotherhood, fellowship; brać myśliwska/aktorska fellow hunters/actors; brać szlachecka hist. gentry.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > brać
-
7 być
impf (jestem, jesteś, jest, jesteśmy, jesteście, są, byłem, byłeś, był, byliśmy, byliście, byli, będę, będziesz, będzie, będziemy, będziecie, będą) Ⅰ vi 1. (istnieć, żyć) to be- jest wielu znanych aktorów there are many well known actors- nie ma nikogo, kto mógłby to zrobić there’s no one who could do it- czy jest Bóg, czy go nie ma? does God exist, or not?- był sobie kiedyś stary król there was a. lived once an old king- nie było cię jeszcze wtedy na świecie this was before you were born- myślę, więc jestem I think, therefore I am- być albo nie być to be or not to be- to dla nas być albo nie być this is our to be or not to be, this is our Waterloo- nie ma już dla niej ratunku nothing can save her now- jest wiele powodów do zadowolenia there’s good reason to be happy- nie ma powodu do obaw there is no reason a. need to worry- są sprawy, których nigdy nie zrozumiesz there are (certain) things that you’ll never understand- nie ma co płakać/gadać it’s no use crying/talking (about it)- nie ma co żałować (there’s) no need to be sorry- nie ma co a. czego żałować it’s no great loss- nie ma czemu się dziwić, że… it’s no surprise a. wonder that…- nie ma o co się kłócić there’s nothing to quarrel about- nie ma czym się martwić/czego się bać there’s nothing to worry about/to be afraid of- nie ma z czego być dumnym (it’s) nothing to be proud of- nie ma z czego się cieszyć/śmiać there’s nothing to rejoice/to laugh about- „dziękuję za podwiezienie” – „nie ma za co” ‘thanks for the lift’ – ‘don’t mention it’ a. ‘you’re welcome‘- „przepraszam, że panu przerwałem” – „nie ma za co” ‘sorry I interrupted you’ – ‘that’s all right’- już cię/was nie ma! off with you!2. (przebywać, znajdować się) to be- być w pracy/szkole to be at work/at school- być w teatrze/na koncercie to be at the theatre/at a concert- teraz wychodzę, ale będę w domu o piątej I’m going out now, but I’ll be home at five- dzisiaj nie ma go w biurze he’s not in the office today- w pokoju nikogo nie ma/nie było there is/was no-one in the room- jest już piąta, a jego jak nie ma, tak nie ma it’s already five, and he’s still not here a. there’s still no trace of him- „czy jest Robert?” – „nie, nie ma go, jest jeszcze w szkole” ‘is Robert in?’ – ‘no, he’s not, he’s still at school’- „są jeszcze bilety na ostatni seans?” – „niestety, już nie ma” ‘do you still have tickets for the last showing?’ – ‘sorry, all sold out’- czy będziesz jutro w domu? ‘will you be at home a. in home tomorrow?’- kiedy (ona) będzie znowu w Warszawie? when will she be in Warsaw again?- byłem wczoraj u Roberta/u babci I was at Robert’s/granny’s yesterday, I went to see Robert/granny yesterday- był przy narodzinach swojej córki he was present at the birth of his daughter- nigdy nie byłem w Rosji I’ve never been to Russia- „skąd jesteś?” – „(jestem) z Krakowa/Polski” ‘where are you from?’ – ‘(I’m) from Cracow/Poland’- „gdzie jesteś?” – „tutaj!” ‘where are you?’ – ‘(I’m) here!’- „jestem!” (przy odczytywaniu listy) ‘here!’, ‘present’- będąc w Londynie, odwiedziłem Annę when a. while I was in London I went to see Anna- biblioteka jest w budynku głównym the library is in the main building- w jednym pudełku jest dziesięć bateryjek there are ten batteries in a packet- w domu nie było nic do jedzenia there was nothing to eat at home a. in the house- co jest w tym pudle? what’s in this box?- gdzie jest moja książka/najbliższa apteka? where’s my book/the nearest chemist’s?- co jest dzisiaj na lunch? what’s for lunch today?- wczoraj na kolację był dorsz there was cod for dinner yesterday- „dużo masz tych ziemniaków?” – „oj, będzie” pot. ‘got a lot of those spuds?’ – ‘loads’ pot.- będzie, będzie, więcej się nie zmieści pot. that’s plenty a. that’ll do, there’s no room for any more3. (trwać, stawać się) to be- jest godzina druga po południu it’s two in the afternoon a. two p.m.- nie ma jeszcze szóstej rano it’s not yet six a.m.- zanim dotrzemy do domu, będzie ósma wieczorem/północ it’ll be eight p.m./midnight by the time we reach home- był maj it was in May- to było w grudniu 1999 it was in December 1999- to było dawno, dawno temu this was a long, long time ago- jest piękny ranek it’s a fine morning- jest mroźno/upalnie it’s nippy/hot- wczoraj był deszcz/mróz it was raining/freezing yesterday- ciekawe, czy jutro będzie pogoda I wonder if it’s going to be fine tomorrow- nie pamiętam dokładnie, to było dość dawno temu I can’t really remember, it was some time ago- z niego jeszcze coś będzie he’ll turn out all right- co z niego będzie? how will he turn out?, what will become of him?- będzie z niego dobry pracownik he’ll be a good worker- kuchmistrz to z ciebie nie będzie you’ll never make a chef- z tych kwiatów nic już nie będzie these flowers/plants have had it pot.- z naszych planów/wakacji nic nie będzie nothing will come of our plans/holidays- nic z tego nie będzie it’s hopeless- nic dobrego z tego nie będzie nothing good will come of it- tyle pracy i nic z tego nie ma (he’s done) so much work and nothing to show for it4. (odbywać się, zdarzać się) to be- koncert/egzamin jest jutro the concert/exam is tomorrow- zebranie było w sali konferencyjnej the meeting was (held) in the conference room- jutro nie będzie a. nie ma lekcji there are no classes tomorrow- był do ciebie telefon there was a phone call for you- czy były do mnie jakieś telefony? has anyone called me?- był wypadek w kopalni there was an accident in the mine- co będzie, jeśli nie zdasz egzaminu? what’s going to happen if you fail the exam?- co będzie, jeśli ktoś nas zobaczy? supposing a. what if someone sees us?- nie martw się, wszystko będzie dobrze don’t worry, it’ll be a. it’s going to be fine- w życiu bywa rozmaicie you never know what life may bring- opowiedziałem jej wszystko, tak jak było I told her everything just as it happened- co ci/jej jest? what’s the matter with you/her?- coś mi/jemu jest something’s the matter with me/him- czy jemu coś jest? is anything the matter with him?- nic mu nie będzie, to tylko przeziębienie he’ll be fine, it’s only a cold5. (uczestniczyć, uczęszczać) to be- być na weselu/zebraniu to be at a wedding/meeting- wczoraj byliśmy na przyjęciu we were at a reception yesterday- być w liceum/na uniwersytecie to be at secondary school/at university- być na studiach to be a student a. at college- być na prawie/medycynie to study law/medicine- był na trzecim roku anglistyki he was in his third year in the English department- być na kursie komputerowym to be on a computer course- być na wojnie to go to war6. (przybyć) to be, to come- być pierwszym/drugim to be the first/second to arrive- był na mecie trzeci he came third- czy był już listonosz? has the postman been a. come yet?7. (znajdować się w jakimś stanie) to be- być pod urokiem/wrażeniem kogoś/czegoś to be charmed/impressed by sb/sth- być pod wpływem kogoś/czegoś to be under the influence of sb/sth- prowadzić samochód, będąc pod wpływem alkoholu to drive while under the influence of alcohol- być w ciąży to be pregnant- być w dobrym/złym humorze to be in a good/bad mood- nie być w nastroju do zabawy not to feel like going out a. partying- być w doskonałej formie to be in excellent form a. in fine fettle- być w strachu to be scared- być w rozpaczy to be in despair- bądźmy dobrej myśli let’s hope for the best- jestem przed obiadem I haven’t had my lunch yet- jestem już po śniadaniu I’ve already had breakfast- był siedem lat po studiach he had graduated seven years earlier- być po kielichu/po paru kieliszkach pot. to have had a drop/a few euf.- być na diecie to be on a diet- być na kaszce a. kleiku to be on a diet of gruel- być na emeryturze/rencie to be on a pension- sukienka jest do kolan the dress is knee-length- wody było do kostek the water was ankle-deep- firanka była do połowy okna the net curtain reached halfway down the window- chwila nieuwagi i było po wazonie one unguarded moment and the vase was smashed to pieces- jest już po nim/nas! it’s curtains for him/us! pot.- jeszcze chwila i byłoby po mnie another instant and it would have been curtains for me a. would have been all up with me pot.Ⅱ v aux. 1. (łącznik w orzeczeniu złożonym) to be- być nauczycielem/malarzem to be a teacher/painter- kiedy dorosnę, będę aktorem when I grow up, I’ll be an actor- być Polakiem/Duńczykiem to be Polish/Danish- borsuk jest drapieżnikiem the badger is a predator- nie bądź dzieckiem! don’t be childish a. such a child!- jestem Anna Kowalska I’m Anna Kowalska- „cześć, to ty jesteś Robert?” – „nie, jestem Adam” ‘hi, are you Robert? a. you’re Robert, are you?’ – ‘no, I’m Adam’- co to jest – ma cztery nogi i robi „miau”? what (is it that) has four legs and says ‘miaow’?- była wysoka/niska she was tall/short- jest autorką cenioną przez wszystkich she’s an author appreciated by all a. everybody- mój dziadek był podobno bardzo przystojnym mężczyzną my grandfather is said to have been a very handsome man- wciąż jest taka, jaką była za młodu she’s still her old self- kwiaty były żółte i czerwone the flowers were yellow and red- pizza była całkiem dobra the pizza was quite good- pojemnik był z drewna/plastiku the container was made of wood/plastic- z tych listewek byłby ładny latawiec these slats could make a fine kite- wszystko to były jedynie domysły it was all only conjecture- czyj jest ten samochód? whose car is this?, who does this car belong to?- ta książka jest jej/Adama this book is hers/Adam’s, this is her/Adam’s book- żona była dla niego wszystkim his wife was everything to him- nie naśladuj innych, bądź sobą don’t imitate others, be yourself- ta zupa jest zimna this soup is cold- Maria jest niewidoma Maria is blind- jesteś głodny? are you hungry?- Robert jest żonaty/rozwiedziony Robert is married/divorced- są małżeństwem od dziesięciu lat they’ve been married for ten years- bądź dla niej miły be nice to her- bądź tak dobry a. uprzejmy would you mind- bądź tak miły i otwórz okno would you mind opening the window?- czy byłaby pani uprzejma podać mi sól would you be kind enough a. would you be so kind as to pass me the salt?- nie bądź głupi! don’t be a fool!- cicho bądź! be quiet!- być w kapeluszu/kaloszach/spodniach to be wearing a hat/rubber boots/trousers- była w zielonym żakiecie/czarnym berecie she was wearing a green jacket/black beret, she had a green jacket/black beret on- być za kimś/czymś (opowiadać się) to support sb/sth, to be for sb/sth- byłem za tym, żeby nikomu nic nie mówić I was for not telling anyone anything- dwa razy dwa jest cztery two times two is four2. (w stronie biernej) artykuł jest dobrze napisany the article is well written- ściany pokoju były pomalowane na różowo the walls of the room were painted pink- dzieci, które są maltretowane przez rodziców children who are abused by their parents- tak jest napisane w gazecie that’s what it says in the paper- samochód będzie naprawiony jutro the car will be repaired by tomorrow- to musi być zrobione do czwartku this must be done by Thursday- sukienka była uszyta z czarnej wełenki the dress was made of black wool3. (w czasie przyszłym złożonym) shall, will- będzie pamiętał a. pamiętać tę scenę przez cały życie he will remember this scene all his life- będziemy długo go wspominali a. wspominać we shall a. will long remember him4. przest. (w czasie zaprzeszłym) w Krakowie mieszkał był przed trzema laty he would have been living a. was living in Cracow three years ago 5. (w trybie warunkowym) byłbym napisał a. napisałbym był do ciebie, gdybym znał twój adres I would have written to you, had I known your address a. if I had known your address- co by się było stało, gdyby nie jego pomoc what would have happened if it hadn’t been for his help- byłaby spadła ze schodów (omal nie) she almost fell down the stairs- byłbym zapomniał! zabierz ze sobą śpiwór I almost a. nearly forgot! take a sleeping bag with you6. (w zwrotach nieosobowych) było już późno it was already late- jest dopiero wpół do ósmej it’s only half past seven- nie było co jeść there was nothing to eat- za ciepło będzie ci w tym swetrze you’ll be too hot in this jumper- byłoby przyjemnie zjeść razem obiad it would be nice to have lunch together- wychodzić po zmierzchu było niebezpiecznie it was dangerous going out after dark- nie kupić tego mieszkania będzie niewybaczalnym błędem not to buy that a. the flat would be an inexcusable mistake- z chorym było źle/coraz gorzej the patient was bad/getting worse- z dziadkiem jest nienajlepiej grandfather is poorly- wszystko będzie na niego he’ll get all the blame- żeby nie było na mnie I don’t want to get the blame- na imię było jej Maria her name was Maria- było dobrze po północy it was well after midnight- będzie z godzinę/trzy lata temu an hour or so/some three years ago- będzie kwadrans jak wyszedł he must have left fifteen minutes or so ago, it’s been fifteen minutes or so since he left- do najbliższego sklepu będzie ze trzy kilometry it’s a good three kilometres to the nearest shop- nie ma tu gdzie usiąść there’s nowhere here to sit- w tym mieście na ma dokąd pójść wieczorem there’s nowhere to go at night in this town- nie ma komu posprzątać/zrobić zakupy there’s no-one to clean/to do shopping- nie ma z kim się bawić there’s no-one to play with7. (z czasownikami niewłaściwymi) to be- trzeba było coś z tym zrobić something had to be done about it- trzeba było od razu tak mówić why didn’t you say so in the first place?- czytać można było tylko przy świecach one could read only by candlelight- jest gorzej niż można było przypuszczać it’s worse than might have been expected■ bądź zdrów! (pożegnanie) goodbye!, take care!- być bez forsy/przy forsie pot. to be penniless/flush pot.- być do niczego (bezużyteczny) [osoba, przedmiot] to be useless a. no good; (chory, słaby) [osoba] to be poorly a. out of sorts- być może perhaps, maybe- być może nam się uda perhaps we’ll succeed- być może a. może być, że… it may happen that…- być niczym [osoba] to be a nobody- znałem ją, kiedy jeszcze była nikim I knew her when she was still a nobody- być przy nadziei a. być w poważnym a. odmiennym a. błogosławionym stanie książk. to be in an interesting condition a. in the family way przest.; to have a bun in the oven euf., pot.- było nie było (tak czy owak) when all’s said and done, after all; (niech się dzieje co chce) come what may, be that as it may- było nie było, to już ćwierć wieku od naszego ślubu when all’s said and done a. after all, it’s twenty-five years since we got married- było nie było, idę pogadać z szefem o podwyżce come what may, I’m going to the boss to talk about a rise- było siedzieć w domu/nie pożyczać mu pieniędzy pot. serves you right, you should have stayed at home/shouldn’t have lent him money- było nic mu nie mówić you should have told him nothing- co będzie, to będzie whatever will be, will be- co było, to było let bygones be bygones- co jest? pot. what’s up? pot.- co jest, do jasnej cholery? dlaczego nikt nie otwiera? what the hell’s going on? – why doesn’t anyone open the door? pot.- co jest? przyjacielowi paru groszy żałujesz? what’s wrong? – can’t spare a friend a few pence? pot.- coś w tym jest a. coś w tym musi być there must be something in it- coś w tym musi być, że wszyscy dyrektorzy będą na tym zebraniu there must be something in it, if all the directors are going to the meeting- jakoś to będzie things’ll a. it’ll work out somehow pot.- nie ma co, trzeba brać się do roboty oh well, time to do some work- nie ma co! well, well!- mieszkanie, nie ma co, widne i ustawne well, well, not a bad flat, airy and well laid out- ładnie się spisałeś, nie ma co! iron. well, well, you’ve done it now, haven’t you!- nie ma (to) jak kuchnia domowa/kieliszek zimnej wódki nothing beats a. you can’t beat home cooking/a glass of cold vodka- nie ma (to) jak muzyka klasyczna give me classical music every time- nie ma to jak wakacje! there’s nothing like a holiday!- nie może być! (niedowierzanie) I don’t believe it!, you don’t say!- niech będzie! oh well!- niech ci/wam będzie! have it your own way!- niech mu/jej będzie! let him/her have his/her own way!- niech tak będzie! (zgoda) so be it!- tak jest! (owszem) (that’s) right!- „to jest pańskie ostatnie słowo” – „tak jest, ostatnie” ‘is that your final word?’ – ‘yes, it is’, ‘that’s right’- tak jest, panie pułkowniku/generale! Wojsk. yes, sir!- to jest książk. that is, that is to say- główne gałęzie przemysłu, to jest górnictwo i hutnictwo the main branches of industry, that is (to say) mining and metallurgy* * *(jestem, jesteś); pl jesteśmy; pl jesteście; pl są; imp bądź; pt był, była, byli; sg fut będę; sg fut; będziesz; vijestem! — present!, here!
jest ciepło/zimno — it's warm/cold
jest mi zimno/przykro — I'm cold/sorry
będę pamiętać lub pamiętał — I will remember
co będzie, jeśli nie przyjdą? — what will happen if they don't come?
nie może być! — this lub it can't be!
tak jest! — yes, sir!
jestem za +instr /przeciw być — +dat I am for/against
* * *I.być1ipf.1. (= znajdować się w jakimś stanie l. miejscu) be; (= istnieć) exist, be there; być na diecie be on a diet; być na emeryturze be retired; jestem po robocie I'm finished l. done with work (for today); pewnego razu był sobie król... once upon a time there lived a king...; w ogrodzie były róże there were roses in the garden; w Galaktyce są miliardy gwiazd there are billions of stars in the Galaxy; ile ich jest? how many of them are there?; być w kinie be at the theater; być na wycieczce be on a trip; być w Warszawie be in Warsaw; być u babci na wsi be at grandma's house in the country; być z kimś sam na sam be one on one with sb; od świtu jestem na nogach I have been on my feet all day; Ewa jest na ostatnich nogach Eva is ready to drop l. dead on her feet; jesteś na drodze do zawału you are on the road to a heart attack; wszystko jest na swoim miejscu everything is in its place; to było nie na miejscu that was out of line; być na ustach całego miasteczka be on the lips of everyone in town; być jedną nogą na tamtym świecie have one foot in the grave; co dzisiaj będzie na obiad? what's for supper today?; wszystko jest pod ręką we have everything right at hand; być u steru przen. be at the wheel; no to jestem w domu (= zrozumiałem) that hits home; być w latach l. w leciech be up in one's years; być w sile wieku be in one's prime; być w opałach be in a bind; teraz wszystko jest w twoich rękach now everything is in your hands l. up to you; być w siódmym niebie be in seventh heaven; być w swoim żywiole be in one's element; być na zebraniu be at a meeting; być na wojnie be (fighting) in a war; być na studiach be at college; być na anglistyce be in the English Department; nigdy nie byłem w Chicago I've never been to Chicago; Adam jest pod pantoflem swojej żony Adam is henpecked; być nie w sosie be in a bad mood; jest gaz i woda we have gas and water; jestem takiego samego zdania I'm of the same opinion; jestem dobrej myśli I'm hoping for the best; jest mi u ciebie tak dobrze I feel so good at your place; jest mi głupio I feel stupid; to jest do niczego it's no good; być górą be on top; to nie jest czas po temu this is not the time for that; to nie jest mi na rękę this is inconvenient (for me); to nie jest po mojej myśli that's not what I intended l. what I had in mind; jestem pod wrażeniem I'm impressed; jestem bez pieniędzy I'm broke; jestem w ciąży I'm pregnant; Ewa jest przy nadziei przest. Eva is in the family way; jestem na służbie I'm on duty; byliśmy na spacerze we were taking a walk; dobrze wiesz, że jesteś na mojej łasce you know fully well that you're at my mercy; czy jesteś w stanie mnie zrozumieć? are you able to understand me?; jestem w dobrym humorze I'm in a good mood; byliśmy w kłopocie, co zrobić z... we couldn't figure out what to do with...; Ewa przez moment była w rozterce for a moment Ewa was in a dilemma; Ewa jest z Adamem w przyjaźni Ewa is friends with Adam; po czyjej jesteś stronie? whose side are you on?; Adam jest w porządku Adam is OK l. alright; to nie jest w moim guście that's not my style; jestem na bakier z gramatyką I haven't a clue about grammar; z teściową jestem na złej stopie I'm on bad terms with my mother-in-law; z prezesem jestem na ty I'm on a first name basis with the president; jestem za reformą I'm for the reform; oni są z sobą za pan brat they are on familiar terms; jestem z Ewą po słowie przest. I'm engaged to Eve.2. ( część orzeczenia imiennego) jestem studentem I am a student; byłam piosenkarką I was a singer; będę generałem I will be a general; ta dziewczyna jest ładna that girl is pretty; samochód jest ojca that's father's car; ten długopis nie jest mój this pen isn't mine; bądź zdrów! get well!; jesteś dla mnie niczym! you mean nothing to me; on nie był sobą he wasn't himself; dwa razy dwa jest cztery two plus two is l. equals four.3. ( w zdaniach bezosobowych) (= zdarzać się) jest piękny dzień it's a beautiful day; był kwiecień it was April; było to dość dawno it was l. happened quite a long time ago; był do ciebie telefon you had a call; było już późno it was getting late; nie ma co jeść there's nothing to eat; będzie z godzinę temu, jak... it's been an hour since...; a co będzie ze mną? what will happen to me?; ciekaw jestem, co z niego będzie I'm curious (about) what will become of him; jeżeli tak jest if it is so; być może maybe, perhaps; co będzie, to będzie come what may; co było, to było let bygones be bygones; jakoś to (w końcu) będzie thing's will turn out fine (in the end); co ci jest? what's wrong l. the matter with you?; z tej mąki nie będzie chleba it's hopeless; nie może być that's impossible; jest już po nim it's too late for him; he's done for; he's a goner l. a has-been; co było, a nie jest, nie pisze się w rejestr what's done is done; tak jest! exactly!, precisely!, that's right; wojsk. yes, sir!; to jest (= czyli) that is; było nie było whatever happens; no matter what (happens).II.być2ipf.1. tylko będę będziesz itd. ( w formach czasu przyszłego) will (be); będę pamiętał o tym I'll remember that; dzieci będą w ogrodzie the kids will be in the garden; będziemy śpiewać kolędy we're going to sing carols.2. ( w formach strony biernej) dom był sprzedany za... the house was sold for...; jesteś obserwowany you are being watched; droga jest już naprawiona the road has been repaired.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > być
-
8 chybiać
na chybił trafił — ( strzelać) at random; ( strzał) hit-or-miss
* * *ipf.chybić pf. (= nie trafiać w cel)1. miss; chybić celu t. przen. miss the mark l. target.2. ( w utartych zwrotach) ani chybi surely, for sure, no doubt; na chybił trafił at random, randomly.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > chybiać
-
9 czas
dobre/złe/dawne czasy — good/bad/old times
w swoim czasie — in due time lub course
od czasu czas — +gen since (the time of)
w czasie czas — +gen during
od czasu do czasu — from time to time, (every) now and then
* * *miIns.pl. - ami; in idiomatic expressions -y1. (wymiar fizyczny, przemijanie) time; czas mija time passes l. goes by; czas płynie time flows; upływ czasu the flow of time; w czasie i przestrzeni in time and space; wehikuł l. maszyna czasu time machine; zegar pokazuje/odmierza czas a clock shows/measures time.2. (= odcinek czasu) period, time, hours; czas pracy working hours; czas wolny leisure time; przez cały czas all the time; przez ten czas during that time l. period; przez pewien czas for a time; po pewnym czasie after a time; ile mamy czasu? how much time do we have?3. przen. i w utartych zwrotach czas goi l. leczy rany time heals wounds; czas nas goni l. nagli we're pressed for time; czas pokaże only time will tell; czas pracuje dla mnie l. na moją korzyść I have time on my side; czas to pieniądz time is money; grać na czas play for time; ja mam czas I can wait; mamy dość czasu we have enough time (on our hands); nadrabiać stracony czas make up for lost time; nie ma czasu na... there's no time for...; nie tracić/nie marnować czasu lose/waste no time; spędzać czas spend one's time ( na czymś on sth) ( na robieniu czegoś doing sth); strata czasu waste of time; szkoda (czyjegoś) czasu it's a waste of (sb's) time; szmat czasu a long time; tracić l. marnotrawić czas waste one's time; wyścig z czasem race against time; wytrzymać próbę czasu stand the test of time; zabijać czas kill time; zyskać na czasie gain time.4. zw. pl. (= epoka, okres) times, period, days, years; czasy starożytne/prehistoryczne ancient/prehistoric times; ciężkie/trudne czasy hard/difficult times; dawnymi czasy lit. in olden days l. times; in days of yore; ostatnimi czasy lit. recently; po wszystkie czasy l. po wieczne czasy l. po wsze czasy forever (and a day); swego czasu once (upon a time); w czasach królowej Elżbiety in Queen Elizabeth's time; in Elizabethan times; w naszych l. obecnych czasach in our times, nowadays; w owym czasie at that time; za moich czasów in my time; bawić się za wszystkie czasy have the time of one's life; iść z duchem czasu move l. keep up with the times; jego czas się skończył his time is over.5. na czasie pot. fashionable, trendy, in.6. (= właściwa pora) (the right) time ( na coś for sth); jest czas na... there's time for...; nie czas na żarty it isn't the right time for joking; najwyższy czas high time; od czasu do czasu from time to time; do czasu only so long; uciekaj, póki czas run away while the going's good; zdążyć na czas be in time ( na coś for sth) ( żeby coś zrobić to do sth); przed czasem ahead of time; o czasie on time; po czasie behind time; w swoim czasie l. w stosownym czasie in due time; czas na mnie l. komu w drogę, temu czas I'd better go; time to go; it's (high) time I were on my way; nadszedł czas zapłaty the day of reckoning has come; rychło w czas iron. just in time.7. fiz., astron. (= system rachuby czasu) time; czas letni/zimowy summer/winter time; czas lokalny local time; czas słoneczny astron. solar time; czas strefowy zone time; czas Greenwich Greenwich mean time, GMT; czas uniwersalny universal time, UT; czas uniwersalny skoordynowany universal time coordinated, UTC; geologiczna skala czasu geol. geological time scale.8. gram. tense; czas teraźniejszy the present (tense); czas przeszły the past (tense), the preterite; czas przyszły the future (tense); czas zaprzeszły the past participle (tense).The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > czas
-
10 dać
* * *pf.1. (= przekazać) give; dać coś komuś give sth to sb, give sb sth; dać coś pod zastaw pawn sth; dać coś lekką ręką give sth away freely; dać coś na procent ( pieniądze) put sth in a savings account; dać coś komuś na słowo let sb have sth on trust, give sb sth on trust; dać coś komuś na kredyt handl. sell sb sth on credit; kto daje i odbiera, ten się w piekle poniewiera give a thing, and take a thing, to wear the devil's gold ring; kto szybko daje, ten dwa razy daje he gives twice who gives quickly; (there's) no rush to pay; dużo bym dał za to I'd give a lot/anything/the world/my right arm for that; dałbym nie wiem co I'd give anything.2. (= umożliwić) dać zgodę na coś agree to sth, give consent to sth; dać komuś ślub (o księdzu, urzędniku) marry sb; dać komuś rozwód (o urzędniku, sądzie) grant a divorce to sb; ( o małżonku) agree to divorce sb; dać do wyboru offer a choice; dać okazję do czegoś create an opportunity for sth; dać komuś wolną rękę (w czymś) give sb a free hand/blank check (to do sth).4. (= zapewnić) dać komuś wykształcenie/utrzymanie educate/feed sb; dać komuś pracę employ sb.5. (= pozwolić) let; dam sobie rękę uciąć przen. I'll bet you anything; daj, ja to zrobię let me do it; nie daj mu odejść/uciec don't let him go/get away; nie daj się prosić don't make me/us etc. get down on my/our etc. knees; nie dać innym dojść do głosu hold the stage; nie dał mi dojść do głosu I couldn't get a word in edgeways.6. (= zlecić) dać komputer do naprawy get one's computer fixed/serviced; dać ogłoszenie place an ad.7. przest. l. dial. (= położyć) put; daj to na półkę put it on the shelf.8. przest. l. dial. (= nastawić) turn (over), switch; daj telewizor na jedynkę turn l. switch the TV to (channel) one; daj to głośno play it loud; daj trochę głośniej/ciszej turn l. crank it up/down a bit.9. ( w zwrotach) dać komuś błogosławieństwo zwł. kośc. give sb a blessing, bless sb; daj Boże let's hope (to God), would to God; nie daj Boże/Bóg! God forbid!; dać komuś cynk pot. tip sb off, tip sb the wink; dać czadu pot. (= szybko jechać) floor it, step on it, put the pedal to the metal; (= głośno odtwarzać) pump up the volume, play l. hit it up; (o zespole = głośno grać) kick out the jams, cook; dać komuś do myślenia make sb (stop and) think; dać coś komuś do zrozumienia make sth clear to sb; dać komuś do zrozumienia, że... make it clear to sb (that)..., give sb to understand (that)...; dać komuś dowód miłości prove one's love to sb; dać drapaka/chodu pot. cut and run, take to one's heels; dać dupy wulg. obelż. pot. (= uprawiać seks) put out ( komuś for sb); wulg. pot. uj. (= spartaczyć robotę) screw (the job) up; daj głos! ( do psa) speak!; nie dam za to głowy I wouldn't swear to that; dać gwarancję guarantee, give/offer a guarantee; dać komuś kosza przest. pot. turn sb down, spurn sb, give sb the bounce; dać komuś krzyżyk na drogę bid sb good riddance; dajmy na to, że... pot. let's say that...; dać na tacę kośc. put (some) money on the (collection) plate; dać sobie na wstrzymanie pot. let it go; dać na zapowiedzi kośc. have one's/the banns published, publish the banns; dać komuś coś odczuć make sb feel sth; dać ognia fire; dać komuś po buzi/w twarz slap sb's face, slap sb across the face; dać komuś po nosie rap sb over the knuckles; ktoś nie dał po sobie poznać czegoś (uczuć, strachu) sb did not let sth show; dać komuś popalić/wycisk/do wiwatu pot. kick/whip sb's butt/ass, give sb a rough ride; dać słowo give one's word, make a promise; dać słowo honoru promise solemnly; dać komuś święty spokój leave sb alone; coś komuś nie daje spokoju sth gnaws/is gnawing at sb, sth eats away/is eating away at sb, sth haunts sb; dać czemuś radę manage sth; dać komuś radę take sb on; dać rozkaz give an order l. a command; dać komuś w kość pot. poop/wear sb out; dać komuś w czapę (= zabić) sl. waste sb; dać wiarę (czemuś) believe (sth); dać wyraz czemuś give expression to sth; dać z siebie wszystko do/give one's best; dać za wygraną give up; dać komuś znać let sb know; dam ci znać I'll let you know; to nic nie da that's no good.pf.1. tylko 3 os. sing. l. nieos. (= być realnym) tego nie da się zrobić it can't be done; ile się da as much as possible; na/o ile się da as far as possible; jak l. czym się da by any means possible/whatsoever.2. dać się poznać jako ktoś prove o.s. to be sb; dać się ponieść (emocjom/nerwom) get carried away; dać się nabrać be taken in; dać się nabrać na coś fall for sth; dawać się komuś we znaki give sb a hard time.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > dać
-
11 darować
(-uję, -ujesz); vt perf( upominek) to give; ( karę) to pardon; ( życie) to spare; ( dług) to remit; (urazę, winę) to forgive* * *ipf. l. pf.1. (= dać) give, present; ( na cele dobroczynne) donate; darować komuś wolność give/grant sb freedom.2. (= oszczędzić) ( wysiłki) spare; darować sobie coś spare o.s. sth; darować komuś życie spare sb's life; daruj sobie! save yourself the trouble!3. (= przebaczyć) (karę, dług) remit; (winę, grzechy) forgive; darować komuś karę pardon sb, let sb off; ktoś nie może komuś czegoś darować sb can't forgive sb; nie mogę sobie tego darować I could kick myself for that.4. ( w zwrotach) daruje pan/pani! ( z oburzeniem) excuse me!; darowanemu koniowi nie zagląda/patrzy się w zęby przen. (you) don't/never look a gift horse in the mouth.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > darować
-
12 decha
pot board, plankwieś zabita dechami — pot whistle stop
pijany w dechę — pot (as) drunk as a newt (pot)
naciskać (nacisnąć perf) gaz do dechy — to step on it (pot)
* * *f.1. stol. board, plank.2. ( w zwrotach) wieś zabita dechami pot. uj. the sticks, the boonies, the boondocks; gaz do dechy! mot., pot. step on it!, step on the gas!, floor it!, let her rip!; pijany w dechę three sheets to the wind; w dechę pot. przest. (= świetny, świetnie) cool, swell; płaska jak decha pot. ( o kobiecie) flat as a board.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > decha
-
13 diabeł
co/kto u diabła... — what/who the hell...
a niech to/cię diabli wezmą — to hell with it/you
* * *mp- bł- Dat. -u Voc. -e pl. -y l. -i rel.1. devil, fiend.2. diabeł błotny zool. hellbender ( Cryptobranchus alleghaniensis); diabeł morski icht. manta ray ( Manta birostris); diabeł tasmański zool. Tasmanian devil, ursine dasyure ( Sarcophilus harrisii).3. przen. l. w utartych zwrotach i przysłowiach diabeł wcielony l. istny diabeł rascal, devil; ( o dziecku) imp, scamp; diabeł w niego wstąpił ( także diabeł go opętał) he's bedeviled l. possessed; diabli mnie biorą it's eating me up; it's pissing me off; diabli nadali shucks!; it never rains (but it pours); diabli wzięli (it's gone) down the drain; diabli wiedzą who the devil knows?; diabła tam! like hell he is (l. was, does etc.); adwokat diabła devil's advocate; bać się czegoś jak diabeł święconej wody be scared out of one's wits by sth; co/kto/dlaczego u diabła? what/who/why the devil?; do diabła! dammit!; Br. blast!; do diabła z czymś to hell with sth; idź do diabła! go to hell!; go to the devil!; jak (wszyscy) diabli (np. harować) like the devil, like hell; jeden diabeł it's all the same to me; ktoś diabła wart a good-for-nothing; mieć w sobie diabła be bedeviled/possessed; na diabła?! ( także po (jakiego) diabła?!) what the hell for?, what the devil for; niech mnie diabli, jeżeli... I'll be damned l. buggered if...; nie taki diabeł straszny, jak go malują it's not as bad as all that; Panu Bogu świeczkę, a diabłu ogarek run with the hare and hunt with the hounds; posłać kogoś do diabła l. do wszystkich diabłów tell sb to go to hell; rzucić w diabły dump, ditch; tam, gdzie diabeł mówi dobranoc at the back of beyond, in the backwoods l. the boondocks; zaprzedać diabłu duszę sell one's soul to the devil.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > diabeł
-
14 dla
praep. 1. (przeznaczony) for- dla kogoś for sb- pokój dla dzieci a room for children, a children’s room- krem do twarzy dla kobiet po czterdziestce a face cream for women over forty- książki dla dzieci books for children, children’s books- film dla dorosłych a film for adults, an adult film- zasiłki dla bezrobotnych unemployment benefits- zasiłki dla samotnych matek benefits for single mothers- pomoc dla powodzian aid for flood victims- kurs dla początkujących/zaawansowanych a beginners’/an advanced course- przedział dla palących/niepalących a smoking/non-smoking compartment- „dla panów/pań” (napis na drzwiach toalety) ‘ladies/gentlemen’- lekarstwo dla mojego ojca some medicine for my father- dla kogo są te kwiaty? who are these flowers for?- kupiła prezenty dla całej rodziny she bought presents for the whole family- przesyłam ukłony dla małżonki książk. please give my regards to your wife2. (w celu zapewnienia) for- dla czegoś for sth- dla pozoru for the sake of appearance- dla własnego dobra for one’s own good- zrobić coś dla efektu/wygody/zysku to do sth for effect/for the sake of convenience/for profit- grać na skrzypcach dla przyjemności to play the violin for (one’s own) pleasure- wyjść za mąż/ożenić się dla pieniędzy to marry for money- tupać nogami dla rozgrzewki to stamp one’s feet to get warm- wypić coś dla ochłody to drink sth to cool off- wystawa została zorganizowana dla uczczenia stulecia uczelni the exhibition was mounted for the university’s centenary celebrations- nosić broń dla własnego bezpieczeństwa to carry arms for one’s own safety- zażywać witamin dla wzmocnienia organizmu to take vitamins to strengthen one’s body3. (wobec, względem) for- podziw/szacunek dla kogoś admiration/respect for sb- sympatia/miłość dla kogoś liking/love for sb- poparcie dla partii/wniosku support a. backing for a party/motion- nie ma usprawiedliwienia dla takiego zachowania there’s no excuse for such behaviour- miły/uprzejmy dla kogoś nice/kind to sb- przyjemny dla oka/ucha pleasing to the eye/ear- przyjazny dla środowiska environment-friendly- szkodliwy dla środowiska/zdrowia harmful a. damaging to the environment/to health4. (jeśli chodzi o) for- dla kogoś/czegoś for sb/sth- podjazd dogodny dla inwalidów/wózków a ramp (convenient) for the handicapped/for prams- sytuacja korzystna/niekorzystna dla przedsiębiorstwa a favourable/an unfavourable situation for the company- tragiczna dla obrońców klęska a tragic defeat for the defenders- charakterystyczny dla kogoś/czegoś characteristic of sb/sth- to dla niego typowe it’s typical of him- z typowym a. charakterystycznym dla siebie optymizmem with (his/her) typical a. characteristic optimism- nie dla kogoś not for sb- nie dla mnie takie życie that’s no life for me- gotowanie – to nie dla mnie cooking is not for me a. not my kind of thing- to nie jest facet dla ciebie this is not the (right) guy for you- to nie jest praca dla ciebie this is not the/a job for you- obszar niedostępny dla turystów an area out of bounds GB a. off limits US to tourists- dźwięki niesłyszalne dla ludzkiego ucha sounds inaudible to the human ear- myśliwce niewykrywalne dla radaru fighters undetectable by radar5. (w opinii) for, to- dla kogoś for a. to sb- to był dla niej wielki szok it was a great shock to a. for her- dla mnie nie ma nic piękniejszego od tych wierszy to a. for me there’s nothing more beautiful than those poems- dla nich liczą się tylko pieniądze for a. with them, money is the only thing that counts- będzie to dla nich dowód, że mam rację this will show them a. prove to them that I’m right- (jak) dla mnie ten film był zbyt długi as far as I’m concerned a. for me, the film was too long6. (z powodu, dla dobra) for- dla kogoś/czegoś for sb/sth- porzuciła go dla jakiegoś cudzoziemca she dropped him for some foreigner- poświecić wszystko dla rodziny to sacrifice everything for (the sake of) one’s family- oddać życie dla ojczyzny to sacrifice one’s life for one’s country- stracić głowę dla kogoś to lose one’s head over sb7. [pracować] for (kogoś/czegoś sb/sth)- (ona) kręci filmy dla telewizji she makes films for television- (on) tłumaczy dla firmy prawniczej he does translations for a law firm8. książk. (przyczyna) for, because of- dla czegoś for a. because of sth- ryby hodowane dla smacznego mięsa fish bred for their tasty flesh- rośliny uprawiane dla jadalnych owoców plants grown for their edible fruit- na dziki polowano dla mięsa wild boar were hunted for their meat- dla ważnych powodów odłożył spotkanie important considerations caused him to postpone the meeting* * *prep(+gen) ( dla oznaczenia przeznaczenia) for; ( wobec) to, towards* * *prep.+ Gen.1. for; dla mnie/ciebie/ich for me/you/them; dla niej czas się nie liczy for her, time doesn't count; dla frajdy/przyjemności/zysku for fun l. kicks/pleasure/gain; dla twojego l. twego dobra for your own good; dla wspólnego dobra for the common good; dla zasady on principle; kupić/zrobić coś dla kogoś buy/do sth for sb; mieć coś wyłącznie dla siebie keep sth to o.s.; ważny dla sprawy important for the cause.2. ( tłumaczone przez użycie rzeczownika jako przydawki) domek dla lalek doll house; karma dla psów dog food.3. ( tłumaczone przez złożenie) klatka dla ptaków birdcage; kładka dla pieszych footbridge; przejście dla pieszych crosswalk; Br. pedestrian crossing.4. to; być grzecznym l. miłym dla kogoś be nice to sb; grzeczny/życzliwy dla (osób) starszych polite/kind to the elderly; szkodliwy dla zdrowia harmful to your health.5. (z rzeczownikiem odczasownikowym: tłumaczone bezokolicznikiem z „to”) dla zachowania pozorów to keep up the pretense, Br. to keep up the pretence; dla zatarcia śladów to cover one's tracks.7. ( w utartych zwrotach) dla chcącego nic trudnego where there's a will there's a way; dla każdego coś miłego (there's) something for everyone; nie dla psa kiełbasa! pog. it's too good for the likes of you!The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > dla
-
15 dłoń
( wewnętrzna część ręki) palm; ( ręka) handjak na dłoni — (przen) very clearly ( przen)
* * *f.2. (= ręka) hand; klaskać w dłonie clap one's hands; uścisnąć sobie dłonie shake hands; uścisnąć komuś dłonie shake hands with sb.3. ( w zwrotach) dłoń w dłoń hand in hand; dłonie go świerzbią ( bo chce uderzyć) he is itching to hit sb, he feels like hitting somebody; ( bo jest chciwy) he has an itching palm; wyciągać do kogoś dłoń (= zaoferować pomoc) give l. lend sb a (helping) hand; (= porozumieć się z kimś) offer peace to sb; jak na dłoni clear as day l. daylight; ona ma czyste dłonie her hands are clean; mieć serce na dłoni wear one's heart on one's sleeve; pomocna l. bratnia dłoń helping hand; podać komuś pomocną dłoń give l. lend sb a (helping) hand; prędzej mi włosy na dłoni wyrosną l. kaktus na dłoni wyrośnie I'll see you in hell first; ująć coś w swoje dłonie take sth in one's hands.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > dłoń
-
16 długi
* * *a.- ższy1. long; długi na trzy metry three meters long; spódnica długa do kostek ankle-length skirt; długie spodnie long pants; Br. long trousers; długie włosy long hair; długie życie long life; długa podróż long journey; fale długie radio long wave; długa piłka sport long ball; biegi długie sport long-distance running; długie ujęcie film long shot; samogłoski długie fon. long vowels.2. ( w zwrotach) jak dzień długi all day long; upaść jak długi measure one's length; mieć długi język have a big mouth; mieć długie uszy have big ears; mieć długie ręce (= mieć wpływy) have long arms; (= kraść) have sticky fingers; przez dłuższy czas for a prolonged period (of time); od dłuższego czasu for quite a while (now), for a long while; na dłuższą metę in the long run.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > długi
-
17 dmuchać
* * *ipf.2. wulg., sl. (= odbywać stosunek) screw, bang.3. ( w zwrotach) dmuchać na zimne play it safe, be extra careful; ona nie da l. nie pozwoli sobie w kaszę dmuchać she knows how to stick up for herself; nie w kij dmuchał pot. no joke, nothing to sniff at; lepiej dmuchać niż chuchać better safe than sorry; kto się na gorącym sparzy, ten na zimne dmucha once bitten, twice shy.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > dmuchać
-
18 dno
( naczynia) bottom; (oceanu, jeziora) bed, bottom; (przen: najniższy poziom) bottomiść (pójść perf) na dno — to go under lub down
pić (wypić perf) do dna — to drink up
do dna! — bottoms up! (pot)
* * *n.Gen.pl. den1. (naczynia, morza, doliny) bottom; (morza, rzeki, jaskini, doliny) floor; (jeziora, rzeki, morza, doliny) bed; na dnie morza at the bottom of the sea; podwójne dno double bottom; ( ukryte dno) false bottom; iść na dno żegl. sink (to the bottom), go down l. under; wypić coś do dna drink sth up, drink l. drain sth to the dregs l. lees.2. anat. fundus; dno oka (ocular) fundus, background of the eye.4. dno kwiatowe bot. flower cup l. bottom.5. ( w zwrotach) bez dna bottomless; do dna! bottoms up!; stoczyć się na (samo) dno reach rock-bottom l. the bottom; na (samym) dnie ( społeczeństwa) down (and out); odbić się od dna bounce back; worek bez dna ( o osobie) maw; być na dnie rozpaczy plumb the depths of despair.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > dno
-
19 do
prep(+gen) ( w kierunku) toidę do pracy/kina — I'm going to work/the cinema
jadę do rodziców — I'm going to my parents' (place), ( do wnętrza) into
do szafy/szuflady/kieszeni — into a wardrobe/drawer/pocket
wejść do pokoju — to enter a room, ( nie dalej niż) to
z lub od A do B — from A to B, ( nie dłużej niż) till, until
zostanę do piątku — I'll stay till lub until Friday
do widzenia/zobaczenia! — good bye!, see you!, ( nie więcej niż) up to
coś do jedzenia/picia — something to eat/drink
do czego to jest? — what is it for?, ( o intensywności) to
* * *I.do1prep.+ Gen.1. ( dla wyrażenia kierunku ruchu) to; iść l. jechać do szkoły/pracy go to school/work; jechać do Warszawy/Londynu go to Warsaw/London; iść do dentysty/lekarza (go) see a dentist/doctor; chodź do mnie come to me.2. ( dla wyrażenia górnej granicy) (up) to; od dwóch do pięciu from two to five; od dziewiątej do siedemnastej (zwł. o godzinach pracy) (from) nine to five; grzywna do 100 dolarów a fine of up to 100 dollars.3. ( dla wyrażenia przeznaczenia) for; patelnia (nadająca się) do smażenia na gazie pan (good) for gas range frying; do czego to jest? what is this l. it for?; list/telefon do ciebie letter/phone for you.4. (dla wyrażenia przeznaczenia; tłumaczone przez użycie rzeczownika l. imiesłowu jako przydawki) deska do krojenia cutting l. chopping board; deska do prasowania ironing board; boisko do koszykówki basketball court; nóż do chleba bread knife; pilnik do paznokci nail file.5. (dla wyrażenia przeznaczenia; tłumaczone złożeniem) maszyna do pisania typewriter; łyżeczka do herbaty teaspoon; opiekunka do dziecka babysitter.6. (przed rzeczownikiem odczasownikowym; tłumaczone zdaniem bezokolicznikowym) coś do jedzenia/picia/zrobienia l. roboty something to eat/drink/do; listy do wysłania letters to be mailed; sprawy do załatwienia things l. matters to take care of, errands.7. ( dla wyrażenia umieszczenia czegoś w czymś) in, into; wrzucić list do skrzynki put the letter in l. into the mailbox; wrzucić głos do urny put the ballot l. vote in l. into the ballot box; wejść do rzeki go l. walk into the river.8. ( dla wyrażenia limitu czasu) until, till; by; do tej pory until now; musisz to zrobić do wtorku you must do it by Tuesday; robić coś do upadłego do sth until one drops; spacerować do rana walk until morning; zostać do wtorku stay until Tuesday.9. ( dla wyrażenia ukierunkowania uczuć) for; miłość do ojczyzny/matki/małżonka love for l. of one's country/mother/spouse; niechęć do zabaw dislike for play; tęsknić do czegoś crave for sth; tęsknić do kogoś miss sb.10. ( dla wyrażenia przynależności) zaciągnąć się do wojska join the military l. army, enlist, enroll; wstąpić do związku/partii join a union/party.11. ( w zwrotach) do jutra see you tomorrow; do zobaczenia l. widzenia good bye, see you; do diabła l. (jasnej) cholery! pot. damn (it)!; do diabła z nim/tym! pot. to hell with him/that!; co do cholery?! pot. what the devil l. hell?!; co do mnie for my part, as far as I am concerned; co tobie do tego? that's none of your business!; być l. nie nadawać się do niczego be no good, be (of) no use, be useless; raz do roku once a year.II.do2int. i n.indecl. muz. (= dźwięk C) doh.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > do
-
20 dom
m (G domu) 1. (budynek) building; (mieszkalny) house- dom drewniany/z cegły a wooden/brick house- dom jednorodzinny a detached house- musiał sprzedać dom rodzinny he had to sell the family house2. (mieszkanie) home- poszedł do domu he went home- zostanę w domu I’ll stay at home- przebywać poza domem to be away from home- kręcić się po domu to hang around the flat/house- pantofle/ubranie na po domu pot. indoor a. house shoes/clothes- po domu zwykle nosiła dres she usually wore a tracksuit at home3. (rodzina) home, family- pochodzić z dobrego domu to come from a good home a. family- młodzież ze szlacheckich domów young people from upper class families- być bogatym z domu to come from a rich family- dzieci wychowuje nie tylko dom it’s not only the home that contributes to a child’s upbringing- w moim domu rodzinnym nie obchodziło się imienin in my family we didn’t celebrate name days- postawić cały dom na nogi to wake up the whole house- założyć dom to set up home a. house4. (gospodarstwo domowe) household, house- dom jest ważniejszy niż praca home is more important than work- zajmować się domem to keep house- prowadzić dom to run a. manage a household5. (instytucja) house- dom mody/wydawniczy/bankowy a fashion/publishing/banking house- dom akademicki a hall of residence GB, a dormitory US- dom maklerski a brokerage- dom poprawczy a young offenders’ institution- dom publiczny a brothel- dom towarowy a department store- dom dziecka a children’s home- dom gry a gaming house, a casino- dom kultury a community centre- dom starców an old people’s home6. (ród) (królewski, szlachecki, książęcy) house- dom Habsburgów the house of Habsburg, the Habsburg dynasty- dom Jagiellonów the Jagiellonian dynasty- dom panujący the ruling house- potomek królewskiego domu a descendant of a royal house- z domu Kowalska née Kowalska- zawsze pytano ją, jak nazywa się z domu people were always asking her what her maiden name was7. książk. (ojczyzna) home, homeland- □ Biały Dom the White House- Dom Boży książk. house of God- dom wariatów pot. (szpital psychiatryczny) madhouse pot., loony bin pot.; przen. (chaos) madhouse pot.; bedlam U■ czuć się jak (u siebie) w domu to be a. feel at home- czuj się jak u siebie w domu make yourself at home- jestem/jesteśmy w domu! pot. now I/we get the picture! pot.- gość w dom, Bóg w dom przysł. you’re very welcome- wszędzie dobrze, ale w domu najlepiej przysł. East, (or) West, home’s best przysł., there’s no place like home przysł.* * *-u; -y; m( budynek) house; (mieszkanie, rodzina) home; ( gospodarstwo domowe) householddom akademicki lub studencki — hall of residence (BRIT), dormitory (US)
dom kultury — ≈community centre (BRIT) lub center (US)
dom poprawczy — borstal (BRIT), reformatory (US)
dom wariatów — pot madhouse (pot)
* * *miLoc. i Voc. -u1. (= mieszkanie, domownicy, rodzina) home; w domu at home, in the home; być w domu be (at) home, be in; być poza domem ( chwilowo) be out; ( na dłużej) be away (from home); iść do domu go home; nikogo nie ma w domu there's nobody home; u kogoś w domu at sb's house l. place.2. (= budynek mieszkalny) house.3. (= budynek) building.4. (= gospodarstwo domowe) household.5. (= ród, dynastia) house; kin, family; z domu Czartoryska ( przy podawaniu nazwiska rodowego) née Czartoryska; pochodzić z dobrego domu come from a good family.6. ( w zwrotach) być panem we własnym domu be a master of l. in one's own house; pot. rule one's roost; ciasny, ale własny dom a small home, but your own; czuć się jak u siebie w domu be l. feel at home; czuj się jak u siebie w domu make yourself at home; czynić honory domu do the honors; dom i ogród handl. home and garden; dwa/trzy itd. domy dalej two/three, etc. doors down l. up l. over (the road); głowa domu head of the household; mieć cały dom na głowie have to run the house; (na) po domu ( o ubraniach) house, indoor; sukienka (na) po domu house dress; odprowadzać kogoś do domu walk sb home; nie ma jak w domu l. wszędzie dobrze, ale w domu najlepiej east, west, home's best; home, sweet home; there's no place like home; no to jesteśmy w domu pot. przen. (= już wszystko w porządku) we're almost home, now we're cooking with gas, we're cool l. good; pan/pani domu master/lady of the house, host/hostess; postawić cały dom na nogi raise hell l. Cain; prowadzić otwarty dom keep open doors l. house; tęsknić za domem miss home; szklane domy glass houses; przen. castles in the air, pipe dream; wszystko dla domu handl. everything for the home; założyć dom set up house l. home; zarabiać na dom bring home the bacon; zaszyć się w domu lock o.s. (away) in one's house.7. ( w złożeniach) Biały Dom polit. the White House; dom akademicki l. studencki uniw. dormitory, dorm; dom aukcyjny auction house; dom Boży l. modlitwy rel. house of God l. worship; dom dwurodzinny duplex (house); dom dziecka children's home; dom gry gambling house; dom kultury community center; dom maklerski fin. brokerage (house l. firm), broker; dom mody fashion house; dom opieki nursing home; dom otwarty open house; dom poprawczy reformatory, reform school; dom pogrzebowy funeral home; dom publiczny house of prostitution, brothel; dom rodzinny family home; dom starców old people's home; assisted living facility l. home; dom szeregowy bud. row house; ( w mieście) town house; dom towarowy handl. department store; dom wariatów mental hospital l. institution; t. przen. madhouse; dom wczasowy l. wypoczynkowy resort hotel; dom weselny wedding house; dom wycieczkowy lodge; drugi dom home away from home, second home.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > dom
Страницы
См. также в других словарях:
bo — 1. «spójnik przyłączający zdania podrzędne, wyrażające przyczynę; ponieważ» Nie można wyjść, bo pada. Nie kupi palta, bo i za co? Zapomniał co mówiono, bo też i nie słuchał dobrze. 2. «po zdaniach rozkazujących spójnik przyłączający zdania… … Słownik języka polskiego
nie ma — nie było, nie będzie forma nieosobowa zaprzeczona czasownika być 1. «w połączeniu z rzeczownikami (lub odpowiednikami rzeczowników) zwykle w dopełniaczu tworzy zwroty oznaczające nieistnienie, brak czegoś, nieznajdowanie się w określonym miejscu … Słownik języka polskiego
za — 1. «przyimek łączący się z rzeczownikami (lub innymi wyrazami w ich funkcji) w bierniku lub narzędniku» a) «w połączeniach z biernikiem tworzy wyrażenia, w których najczęściej są oznaczone: miejsce, do którego jest skierowane jakieś działanie… … Słownik języka polskiego
asumpt — m IV, D. u, Ms. asumptpcie; blm przestarz. «pobudka, zachęta, okazja do czegoś, impuls, pretekst» zwykle w zwrotach: Wziąć, dać asumpt do czegoś, np. do dyskusji, do działania «pobudzić lub być pobudzonym do czegoś» ‹łac.› … Słownik języka polskiego
be — 1. «nazwa litery b» ◊ Ani be, ani me a. ni be, ni me «ani słowa, nic (nie mówić)» 2. zwykle przedłużone: bee «głos wydawany przez niektóre zwierzęta, zwłaszcza owce; naśladowanie tego głosu» 3. «w zwrotach do dzieci: brzydki, zły, brudny lub coś… … Słownik języka polskiego
bez — I m IV, D. bzu, Ms. bzie; lm M. bzy «Syringa vulgaris, krzew z rodziny oliwkowatych, o przyjemnie pachnących kwiatach zebranych w duże luźne wiechy, mający wiele odmian; hodowany w parkach i ogrodach jako roślina ozdobna; botaniczna nazwa: lilak; … Słownik języka polskiego
broczyć — ndk VIb, broczyćczę, broczyćczysz, broczyćczył tylko w zwrotach: Broczyć krwią, posoką, farbą, juchą; krew broczy z rany, z ramienia itp. «komuś wypływa krew z rany, ktoś krwawi; o krwi: płynąć, ciec, wyciekać» … Słownik języka polskiego
być — ndk jestem, jesteś, są, będę, będziesz, będą, bądź, był I w funkcji samodzielnej «zajmować pewne miejsce w rzeczywistości» 1. «mieć byt, istnieć, żyć» Cichy, jakby go nie było. Pomnik jest do dzisiaj. Nie było cię jeszcze na świecie. Był sobie… … Słownik języka polskiego
ci — I pot. «forma celownikowa zaimka osobowego ty, używana w funkcji partykuły wzmacniającej, zwykle w zwrotach wykrzyknikowych» Masz ci los! A to ci dopiero! To ci heca! Było ci nas sześcioro. II → ten … Słownik języka polskiego
dań — ż V, DCMs. dani; lm M. danie, D. dani, N. dańmi 1. hist. «należność uiszczana w pieniądzach lub w naturze, danina; opłata lennicza, haracz» Dań pieniężna. Dań w zbożu. 2. przestarz. dziś książk. podn. «dar, podarunek» tylko w zwrotach: Przynosić … Słownik języka polskiego
darzyć — ndk VIb, darzyćrzę, darzyćrzysz, darz, darzyćrzył, darzyćrzony przestarz. «obdarowywać» dziś tylko w zwrotach: ◊Darzyć kogo szacunkiem, względami «mieć względy, szacunek dla kogoś» ◊Darzyć kogo przyjaźnią, sympatią, życzliwością «odnosić się do… … Słownik języka polskiego
